Şikefta Gawiran

Şikefta Gawiran Mi kitabêk di wend bi: “Kesî sere ra çiqas meseleyî ravêrê mezgê kesî di hend şopê xorî veradanê.” Bi rastey winî yo. Çi yo ki qeçekey di ameyo ma sere, zey ewroyî yeno ma vîrî. Ez winî bawer kena ki qeçkey, hîmê aqilî kolnena û serê zerya kesîdi şopê xorî veradana. Wextê di mi Ap Silêmaî ra meseleyê aşnawit bî. Mi çend finî nîyet kerd ki binuşna, feqet(labelê) mi fersend nêdîyê ki binuşna, qismet ewroyî rê bîyo… Zey ewroyî yeno mi vîrî Ap Silêmanî na mesela kuçe di lingan sero mi rê vat bi. Ê merdimî tim ma rê nesîhet kerdê. Wexto ki ez vijyayê kuçe, tim û tim na mesela ameyê mi vîrî. Rasteya ci ez nêzana; feqet bimin ki her merdimo gird, yan zî her wayîrê qeçekan gerek na mesela qeçekandê xo rê vajo.

Wesar qedîya bi. Amnanî newe dest pakerd bi. Hinî her kes germ ra remayê û xo eştê ya binê serseya daran yan zî binê dîwaran. Wendenêna heşt mengan ra tepîya mektebî kêber girot… Ez bol kêfweş bîya. Heşt mengî bi qîr-qîr a qeçekan û mîyanê dîwaranê tengan di ganê mi tenya nê, rihê mi zî bibi bawî. Wexto ki muallimî mizgîna qarneyan dê ma, ez tenya nê, wendekaranê (talebe) bînan zî zeydê mirîçika mîyanê qefesî azad bibo lotikî day xo û kilavê xo eştî hewa ra û va: “Muallimê ma çok yaşa”…. “malimê ma çok yaşa…” Bê hîrê çar qeçekan dê terala, herkes kêfweş bi. Qeçekê teral û koney bermayê. Tersandê pêr û marda xo ra nêwetardê şirê keye. Zerîya mi înan rê bol veşayê… Girotişê mektebî ra dima ez û çend embazana ma pîya xo rê tim şîyê koyan ser. Wexto ki ma dewra vijyayê zek ma bîyê merdimêndo gird. Ma xo bol gird vînayê. Koyan sero ma bol-bol geyrayên. Kotîdi halunêndê mirîçikê, kotîdi şopênda luweri, kotîdi şopênda sêxuranî bî ma destan ra nêreyayê. Ma leyrê mirîçikan halunan ra vetê û pa kay kerdê. Leyranê miriçikan bê ziwan û bi veng lepanê ma mîyandi çîq-cîq kerdê. Mayekê leyran ma serî sero doş bîyê qîj-qîja heywanan resayê azmîn.

Leyrekê bê gunay, heta ki ma destan di merdê, ma pa kay kerdê. Ma qulikê luwan tellî dekerdi teyû adir verdayê po. Lû tersan ra xo şanayê adirî miyan û vîziknayê teber. Bado, ma kutikê xo verdayê po. Meydan biyê vengê kuz kuza lûya… Ma jew fina serqot, jew fina bê sewli geyrayê. Ma nê haldê xo ra bol şa bîyê . Kilawa serdê ma û sewlê ma, ma rê tengî bî. Ma çina û sewlê biraranê xo dayê xo ra. Qandê coy ya kehan bî, yan zî marê teng bî. Ma halê xo ra bol razî bî. Bol finî telîyan lingê ma qelişnayê. Teliyan lingê ma kerdê gûnî. Bi rastey no hal weşê ma şiyê. Tew xemê ma nêbîyê. Ma qet ganê xo nêzanayê. Kay û serbestey ma kerdê weş. Ma bol finî may û pêrdê xo ra tazîlî werdê zî qet xemê ma nêbîyê. Ma tew goş nênayê tazîlana. Badê heşt menganê bindê emrê mualimî ra kesî nêşayê kêf û zewqê ma biremnayê. Rojê min û hîrê embazana ma va ma xo rê şirê “Şikefta Gawiran”. Ma zewbî kesî rê nêva. Şirê seydê leyrandê bewranan. Şikefti, hîrê-çar saetî dewda ma ra durî bî. Germê amnanî bewranan xo eştê serseyda şikeftan. Mîyandê şikeftandi înîyê est bî. Dewijan û ê verêna hendo k ma rê çî vatê, ma vatê beno dinyadi çiyo ki kes ci ra biterso heme çî mîyandê Şikefta Gaviran di est o. Pirhebotikî, cin û pêrî, netekinî… Mi dapîra xo ra aşnawit bi; Şikefta Gawira paytextê padişahê cin û pêrîyan a. Qandê coy kesî nêwetardê şiro mîyandê Şikefta Gaviran. Hetanî camêrdanê girdan zî nêwetardê şiro Şikefta Gaviran. Qandê leyrandê bewranan çimandê ma vero, ters-mers nêmend bi. Bi rastî ma bol zî tersayê feqet ma qayîlbî ki şirê miyandê şikefti. Çimandê ma vero ne cin, ne zî netekinî asayên. Ma embazana va; ma do şirê mîyan ki wa her kes xurteya ma bivîno. Remo û Cimoya kêberî vero mendî. Min û Hesoya ma kewtî zeredê şikefti. Ûca ra tîya ra ma panc leyrekê bewranan tepiştî. Bol werdêkî bî, nêşayê bifiryayê. Ma hendo ki kêfweş bîbî, xezîney bidayê ma, ma hendayê kêfweş nêbîyê. Ma bol edzîyay bî. Verdê şikefter di darênda tûyêr est bî. Ma bindê serseyda tûyêrdi roniştî. Ma seydê bewranan ra kêf kerd û bi leyrekana bol bol kay kerd. Heso bibi teyşan. Waştê ki şiro înedê şikefti ra awi bişimo. Labrê nêwetardê tenya şiro. Xo nêronayê ki kesî rê vajo ez nêwetana tenya şira awi bişima. Mi zana ki o do tenya şiro. O wext şeytaneyê amê mi vîrî: Mi xo embazann ra tiravit û ez şîya mîyandê şikefti. Mi xo nimit. Ne Remoyî ne zî Cimoyî ez nêdîya. Mi xo quncikênda şikefti di nimit. Heso, hêdi hêdi, bi ters û xewfa ame. Mîyanê şikefter tarî û zilmat bi. Hesoyî hewna awi nêşimit bî, Heso vera mi ame; mi nişkên ra va: pix…! Pix! Haho! Hesoyî va qey cinn o û bi tersêndo girda veciniqîya û guna erd ro; fek û dindanê ci kewtî pê. Mi çend veynda ci zî qethîna veng nêkerd. Çend finî çimê xo akerdî û bi tersa winya mi ra. Çimê ci yê kihoyî tarîyê şikefterdi zey cînciqîya bêrqîyayê. Mi wexto fam kerd ki, mi qebhetêno bol gird kerdo. Ez remaya şiya embazan heti. Mi va bêrê çiyê bîyo Hesoyî. Ma hîrê heme şî Hesoyî ser. Ma se kerd –nê kerd ma nêşa Heso ca ra bileqno. Ma heme zî qeçekî bî. Serê ma hewt-heşt bî. Nezdiyê şikefi ra vengê billûri ameyê. Ma zana ki nezdîyan ra şiwaneyî estê. Cimo û Remoya Hesoyî heti di mendî. Mi xo bi vengê billûra girot û ez şîya. Mi şiwaneyê dî. Mi mesela Hesoyî ci rê vat. Şiwane dûrî ra merdimê Remoyî bi. Çarweyê xo teslîmê şiwaneyna kerdî û şana mi dim. Ma ameyî şikefti. Şiwanî Heso girot xo paştî û ma pîya kewtî rayda dewi. Ziwanê Hesoyî doş nêbîyê . Mi zi tersan ra nêwetardê ki rasteya mesela vajo. Ma do senîn ageyrayê dewi? Mayi û Piyê Hesoyî do ma rê se vatê, ma do înan rê se vatê? Ma bêçare, xo raya girot û ma şî. Estanika ma dewi mîyandi rew vila bîbî. Pîyê mi ez keyedi hepis kerda. Mi dima aşnavit ki embazê min ê bînî zi hepis bîyê. Ziwanê Hesoyî hewna nêabîyabi. Her kesî vatê: Cin o ki no tersanayo şeytanî yo, rehmanî nîyo. Mayi û pîyê Hesoyî, Hesoyî ra tersayî. Millet bol ameyê persê Hesoyî kerdê. Her kesî çîyê vatê. Keyeyê Hesoyî bado qerar da ki Hesoyî berê şêxî heti. Şêxî, cin-minan ra fam kerdê. Eslê şêxî vatê Mekke ra ameyo. Ez pey hesyaya ki, Şêxî Heso muayene kerdo û pêrdê Hesoyî ra des altûnî waştê. ( Panc pêşin, panc zî deyna). Pîye Hesoyî qayil bibi. Vat bi; ti lajêmi weşki mal û milkê mi heme wa torê bo. Dewijan hemin emel kerd ki şêx do Hesoyî weş kero… Mi tenya emel nêkerdê. Mi derd û nêweşî ya Hesoyî, Şêxî ra weş zanayê. Wexto ki Heso berd Şêxi het, şêxî veynda mi zî. Mi rê çend sualî pers kerdî: - Wexto ki Heso şi şekefti miyan nezdîyê qunca çep bî yan ê rast bî? Şêx winyayê kitabdê xo ra, tayn kaxizî xêz(çîz) kerdên. Sere yê xo hezeynayê û vatê: - Mi fam kerd, mi fam kerd… No cin o şeytanî yo ci rê vanê polotox… polotox… Şêxî dima, tunikta xo ra lîlikê vet û bi qelema sero çiye nuşt . Bado goşandê Hesoyî ra pif kerd. - Qîra û va; mi cin ganê Hesoydi hepis kerd, ez heta ey nêkişa ez ey vera nêdana, ka mi rê şiv bîyarê. Lajê şêxî Ebdillah, gurzê şiva henaran ard û lingê Hesoyî kerdî berz. Şêxî tek bi tek,şivê henaran lingandê Hesoydi şikitî. Heso yo reben kur bi kur nalayê, qîrîna Hesoyî şîyê azmîn. Şêxî vatê na qîrîna Hesoyî nîya, na qîrîna cinnan a. Cin qayil nîyo bivijyo teber qande coy o yo qîreno… Û vistê Hesoîy û vatê: Efrît… şeytan… ma ti mi destan ra reyenê? Gûnîya sûr lingandê Hesoyî ra herîkiyayê. Wexto ki şivî gunayê lingandê Hesoyî ro, birusikî gunayê zerîda mi ro. Mi nêwetardê rasteya ci vajo. Hesoyî ser o a roji nêbî şew. Bi nalîn û qîrayîşa û gola gunî mîyandi nala nala û merd… Na mesela ser ra 30 serri ravêrd; hewna mi xo vîr ra nêkerda. Ez a roji bi roji helyena…Mirê bîyo derdêndo giran. Bol finî Heso yeno hewndê mi. Qarşî yê mi di vindeno û melûl-melûl vano; bêbext…Bêbext…

Arêkerdox û Nuştox; Mamosta Mustafa KARADAĞLI